مساحت و جمعیت مازندران،کد شهرستان ها و مناطق تاریخی مازندران

دیدگاه خود را اینجا بیان کنید تا از پیشنهادات و انتقاداتتان استفاده کنیم.

(مدیریت وبسایت مازندران بام ایران)

استان مازندران


مختصات: °۵۳٫۰۵۸۸شرقی °۳۶٫۵۶۵۶شمالی (نقشه)

مازندران

مرکز ساری
مساحت ۲۳٬۷۵۶ کیلومترمربع
جمعیت (۲۰۱۰) ۳،۰۳۷،۳۳۶
پراکندگی ۱۲۷٫۸
تعداد شهرستان‌ها ۱۹
منطقه زمانی IRST (UTC+۳:۳۰)
-تابستان (دی‌اس‌تی) IRST (UTC+۴:۳۰)
زبان(های) اصلی مازندرانی, فارسی

مازندران استانی در شمال ایران و در کرانه‌های جنوبی دریای خزر می‌باشد. این استان در کنار استان‌های گلستان، سمنان، تهران، قزوین و گیلان قرار دارد. [۱] قله دماوند مرتفع‌ترین قله ایران در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد. این استان یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق از لحاظ تراکم جمعیتی و یکی از غنی‌ترین آنها از لحاظ منابع گوناگون زیرزمینی می‌باشد. این استان دارای ۱۹ شهرستان است. مرکز این استان شهرستان ساری می‌باشد.

مردم مازندران به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند. علاوه بر این اکثر آنها با زبان فارسی آشنا هستند و از آن نیز استفاده می‌کنند. مازندران با جمعیتی بیش از (۳) میلیون نفر و حدود ۳/۴ درصد جمعیت کشور از وسعتی معادل ۴۶/۱درصد ایران برخوردار است. اما قرار گرفتن آن در ساحل جنوبی بزرگترین دریاچه جهان موسوم به ‹‹ دریای کاسپین›› یا ‹‹مازندران ›› وهمجواری با چهار کشور ساحلی این دریا یعنی ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و آذربایجان از یک سو و قرار گرفتن در شمال کلان شهر تهران (مرکز ایران) از موقعیت جغرافیایی استراتژیکی برخوردار است. امتیاز حمل و نقل دریایی با کشورهای همسایه از طریق بندر قدیمی نوشهر، و (منطقه ویژه) و مجتمع بندری جدید امیرآباد بهشهر و اسکله نفتی نکاء در شرق مازندران، اتصال آن به شبکه سراسری راه آهن کشور، وجود سه فرودگاه (بین المللی) ساری، نوشهر و رامسر، برخورداری از سه جاده شوسه ارتباطی با استان تهران، و اقدام به سرمایه گذاری در طرح در دست ساخت بزرگراه تهران ـ شمال (نوشهر) با امکان دسترسی سریع با فاصله کوتاه ۱۲۰ کیلومتر ارتباط کلان شهر جدید تهران ـ مازندران، عبور خطوط بین المللی فیبر نوری، شبکه ارتباطی بسیار قوی و گسترده‌ای را در مسیر کریدور بین المللی شمال ـ جنوب از هلسینکی (فنلاند)، به بندر لاوان (روسیه) تا ساحل دریای مازندران فراهم آورده‌است.

دسترسی به زیر ساخت‌های مناسب ارتباطی، بهمراه تسهیلات ویژه زیر بنایی آب و برق و گاز همراه با شرایط آب و هوایی معتدل، اراضی بسیار حاصلخیز، طبیعت گوناگون و مفرح ساحلی، دشتی، جنگلی و کوهستانی مساعد برای توسعه صنعت گردشگری و دسترسی به بازارهای هدف داخلی و خارجی، امکان توسعه سریع را در قالب بخشهای محوری گردشگری، کشاورزی، صنعتی و تجاری، فنآوری اطلاعات و ارتباطات را یکجا در خود گرد آورده‌است. همچنین برخورداری از میراث فرهنگی غنی و بیشترین نرخ دانش آموختگان با تحصیلات دانشگاهی مازندران در بین استانهای کشور، شرایط مناسبی برای گسترش سرمایه گذاری داخلی و خارجی استان در سطح منطقه شمال و ایران فراهم آورده‌است.
محتویات
[نهفتن]

۱ شهرستان‌ها
۲ طبیعت
۲.۱ آب و هوا
۲.۲ منابع آب
۲.۳ رود‌ها
۳ تاریخ
۴ نام مازندران
۵ ابنیه تاریخی
۵.۱ بندپی بابل
۵.۲ منطقه شورچال گلوگاه
۵.۳ کاخ شاپور
۵.۴ تپه باستانی گردکوه قائم شهر
۵.۵ امامزاده عباس
۵.۶ قلعه لاجیم در سوادکوه
۵.۷ چشمه عمارت بهشهر
۵.۸ برج آرامگاهی امامزاده طاهر مطهر کجور
۵.۹ قلعه ملک بهمن لاریجان
۵.۱۰ آرامگاه سه سید میر حیدر آملی
۵.۱۱ برج رسکت
۵.۱۲ برج باوند
۵.۱۳ نقش شاه
۵.۱۴ برجهای آهودشت
۵.۱۵ پایگاه موزه گوهرتپه
۵.۱۶ لفورک
۵.۱۷ خرابه‌های شهر و قلعه ناتل
۵.۱۸ قلعه پولاد نور
۵.۱۹ آرامگاه شاه رضا کیا سلطان
۶ ویژگی‌ها
۷ راه‌ها
۸ هنرهای دستی مازندران
۸.۱ صنایع چوبی
۸.۲ در ضریح، صندوق مزار، ارسی
۸.۳ لاک تراشی
۸.۴ دانه پاش
۸.۵ جوله
۸.۶ کلز
۸.۷ کیله لاک
۸.۸ عصا
۸.۹ قند چوله
۸.۱۰ تنباکو چوله
۸.۱۱ سیر کوب
۸.۱۲ حصیر بافی
۸.۱۳ گلیم بافی
۸.۱۴ جاجیم بافی
۸.۱۵ جوراب بافی
۸.۱۶ موج بافی
۸.۱۷ پارچه بافی
۸.۱۸ چنته لفور
۸.۱۹ نمد مالی
۸.۲۰ سفال گری
۹ موزه‌های مازندران
۹.۱ موزه بابل
۱۰ نگارخانه
۱۱ جستارهای وابسته
۱۲ پیوند بیرونی
۱۳ منابع

شهرستان‌ها [ویرایش]
نقشه استان مازندران به تفکیک شهرستان

پیوند=Image:
‎
دریای خزر
‎
رامسر
‎
تنکابن
‎
چالوس
‎
نوشهر
‎
نور
‎
محمودآباد
‎
آمل
‎
بابلسر
‎
بابل
‎
قائمشهر
‎
جویبار
‎
سوادکوه
‎
ساری
‎
نکا
‎
بهشهر
‎
سمنان
‎
تهران
‎
گیلان
‎
گلستان
‎
قزوین


شهرستان‌های استان مازندران شهرستان↓ جمعیت (۱۳۸۹)↓ مساحت↓ پیش شماره تلفنی↓
شهرستان آمل ۳۶۰،۴۰۹ ۳۱۸۵ ۰۱۲۱
شهرستان بابل ۴۸۸،۰۵۴ ۱۴۳۱ ۰۱۱۱
شهرستان بابلسر ۱۲۳،۸۵۹ ۱۳۵ ۰۱۱۲
شهرستان بهشهر ۱۶۲،۳۳۶ ۰۰۰ ۰۱۵۲
شهرستان جویبار ۷۳،۱۸۸ ۰۰۰ ۰۱۲۴
شهرستان چالوس ۱۲۷،۶۹۴ ۰۰۰ ۰۱۹۱
شهرستان رامسر ۷۰،۸۴۳ ۰۰۰ ۰۱۹۲
شهرستان ساری ۵۱۴،۸۳۷ ۰۰۰ ۰۱۵۱
شهرستان سوادکوه ۷۰،۵۹۰ ۲۰۷۸ ۰۱۲۴
شهرستان تنکابن ۱۵۴،۸۶۹ ۵۷۹۱ ۰۱۹۲
شهرستان عباس آباد ۴۷،۵۰۶ ۰۰۰ ۰۱۹۲
شهرستان فریدون‌کنار ۵۸،۳۳۶ ۰۰۰ ۰۱۱۲
شهرستان قائم‌شهر ۳۰۶،۷۳۹ ۰۰۰ ۰۱۲۳
شهرستان گلوگاه ۴۱،۰۱۳ ۰۰۰ ۰۱۵۲
شهرستان محمودآباد ۹۴،۰۶۰ ۰۰۰ ۰۱۲۲
شهرستان میان‌دورود ۰۰،۰۰۰ ۰۰۰ ۰۱۵۲
شهرستان نکا ۱۰۹،۸۰۶ ۰۰۰ ۰۱۵۲
شهرستان نوشهر ۱۲۳،۱۳۹ ۰۰۰ ۰۱۹۱
شهرستان نور ۱۱۰،۰۵۸ ۰۰۰ ۰۱۲۲
طبیعت [ویرایش]
شالیزار در مازندران آمل

مازندران به خاطر جغرافیای گوناگون آن که شامل جلگه‌ها، علفزارها، بیشه‌ها و جنگل‌های هیرکانی با صدها گونه گیاهی منحصر به فرد در جهان است و آب و هواهای گوناگون از سواحل شنی با پست‌ترین نقطه، تا کوهستان‌های ناهموار و برف پوشیده البرز با داشتن یکی از هفت آتشفشان معروف دنیا، کوه دماوند، شناخته شده‌است. رشته کوه‌های البرز همچون سدی بلند مازندران را به دو قسمت جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم نموده و آن را از قسمت داخلی ایران جدا می‌سازد. قسمتی از البرز غربی و تمام البرز مرکزی و بخشی از البرز شرقی در محدوده این استان قرار دارد و شیب زمین از منطقه کوهستانی به سوی جلگه و دریا کاهش می‌یابدو رشته کوه‌های البرز دارای رشته کوه‌های فرعی است که از جنوب به شمال و یا به موازات دریا کشیده شده‌است. از مرتفع‌ترین قلل مازندران می‌توان (بادله کوه) (کوه چنگی) و (کوه سفید) را در شهرستان ساری نام برد. بلندترین قله‌هایی که به موازات دریا کشیده شده عبارتند از (تخت سلیمان) با بیش از ۴۰۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا در جنوب شرقی شهرستان تنکابن و (قله شور) (کلارآباد) و (سیاه سنگ) در شهرستان نوشهر.
آب و هوا [ویرایش]

آب و هوای مازندران با توجه به وجود دریا، کوه و جنگل به دو نوع معتدل مرطوب و کوهستانی تقسیم می‌شود. آب و هوای معتدل و مرطوب: وجود دریای مازندران و رشته کوه‌های البرز و نزدیکی این دو مظهر طبیعت به یکدیگر در نواحی جلگه‌ای تا کوهپایه‌های شمالی البرز، آب و هوای معتدل و مرطوب را به وجود آورده‌است، تابستان‌های آن به ویژه در سواحل دریا، گرم و مرطوب است. زمستان‌های این نواحی معتدل و مرطوب و به ندرت یخ بندان می‌شود.

آب و هوای کوهستانی شامل آب و هوای معتدل کوهستانی و آب و هوای سرد کوهستانی است. دوری از دریا و افزایش تدریجی ارتفاع در اراضی جلگه‌ای، تغییرات خاصی را در آب و هوای این استان پدید آورده‌است. به طوری که در ارتفاعات ۱۸۰۰ تا ۳۰۰۰ متری، آب و هوای معتدل کوهستانی با زمستانی‌های سرد و یخ بندان طولانی و تابستان‌های کوتاه و معتدل وجود دارد. در ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ متر که دمای هوا به شدت پایین می‌آید، دارای زمستانی هاس سرد همراه با یخ بندان طولانی و تابستان‌ها کوتاه و خشک است. در این نواحی هوا غالباً برفی است و در ارتفاعات مهم چون تخت سلیمان و دماوند یخچال‌های کوهستانی و طبیعی ایجاد شده‌است. میانگین میزان ریزش باران در این استان کمتر از گیلان است.
منابع آب [ویرایش]

دریای مازنداران(کاسپین) بزرگ‌ترین دریاچه جهان است. این دریا با وسعتی حدود ۴۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع، بزرگترین دریاچه جهان به شمار می‌رود. و در بین کشورهای ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان واقع شده‌است. سطح آب این دریاچه در دوران‌های گذشته بالاتر از سطح دریاهای آزاد بوده‌است.۰۸۷/۰ از آب رودخانه‌های ولگاو اورال در روسیه ۰۷/ ۰ رودخانه‌های سواحلی غربی و ۵/۰ رودخانه سواحلی جنوبی در ایران به این دریا می‌ریزد. حجم آب دریای مازندران ۷۹۳۱۹ کیلومتر مکعب است. این دریاچه یکی از میدان‌های گسترده و غنی نفتی جهان است.
رود‌ها [ویرایش]

بیشتر رودهای جاری در مازندران دایمی هستند. در نواحی کوهستانی در فصل زمستان واوایل بهار پر آب و در تابستان کم آب و گاهی خشک است. طول رودهای غرب این استان به دلیل نزدیک بودن کوه به دریا کوتاه تر و رودهای شرقی طولاتی تر است. رودهایی که به جنوب به شمال در جریان است عبارتند از: رودهای هراز، چالوس، تجن، تالار و بابل که به دریای مازندران می‌ریزد. از دیگر منابع آب این استان دریاچه‌های کوچک محلی است که به هنگام طغیان رودها در قسمت‌هایی که سطح آب‌های زیرزمینی بالا است به وجود می‌آید و برای کشاورزی، صید و شکار مورد استفادع قرار می‌گیرد. نوع دیگر ذخایر آبی و مهار سیلاب (آب بندان) است که در آن ماهی پرورش می‌یابد. دریاچه دایمی (ولشت) یا (سما) در شمال غربی مرزن آباد شهرستان چالوس یکی دیگر از منابع آبی طبیعی است که از جوشش چشمه‌های اطراف تشکیل شده و از جاذبه‌های گردشگری استان است. در مازندران چشمه‌های آب معدنی فراوانی یافت می‌شود که خاصیت درمانی دارد و در معالجه امراض پوستی، مفصلی، عصبی، و گوارشی موثرند، چشمه‌های (آب اسک) (لاریجان) (آملو) و (استراباکو) در شهرستان آمل جاده هراز و حمام‌های آب معدنی (گوگردی) در شهرهای رامسر و کتالم و سادات محله شهرستان رامسر از آن جمله‌اند.
تاریخ [ویرایش]
Gold cup kalardasht.PNG

تاریخ تبرستان
[نمایش]پیش از تاریخ
[نمایش]اقوام
[نمایش]حکام پیش از اسلام
[نمایش]سلسله‌های ساسانی‌تبار
[نمایش]سلسله‌های اسلامی
[نمایش]معاصر
ویرایش
نوشتار اصلی: تاریخ تبرستان

با کشفیات دانشمندان در غارهای هوتو و کمربند، گواهی بر زندگی انسان‌ها در ۷۵ هزار سال پیش از این بدست آمده‌است، علاوه بر این، باستان‌شناسی در گوهر تپه، که ثابت کرد مازندران و گلستان بیش از ۵ هزار سال پیشینه تمدن شهری دارند، مازندران را به یکی از مهترین پایگاه‌های باستان‌شناسی در منطقه خاورمیانه شناسانده‌است و آن در فرهنگ سازی و تمدن شهرنشینی مردم در ایران نقش مهمی را ایفا کرده‌است، مازندران جزوی از قلمرو پادشاهی ورگانا، و پس از آن یکی از استان‌های مهم پادشاهی تبرستان (که پس از شاه عباس تبرستان ایالتی از ایران و مازندران استانی از این ایالت شد)، بوده‌است. مردم بومی آن تپوری (مازندرانی)وآمارد وگیلک هستند، بر اساس یک افسانه رایج در میان آنها، نسب و اصالت آنها به خانواده پیامبر نوح می‌رسد که مردم بومی اعتقاد دارند کشتی اش در البرز آرمیده‌است، مازندران (تبرستان) تنها ناحیه‌ای از ایران است که در دوره اول فتوحات اعراب (۶۴۹-۶۳۷ میلادی) و حتی در زمان بنی امیه تسخیر نشد و در زمان بنی عباس (۷۶۵ میلادی) ضمیمه شد.

اقتصاد مازندران کاملاً به طبیعت پرنعمتش وابسته‌است، که از راه کشاورزی و مواد غذایی با داشتن بالاترین تولید فرآورده‌های غذایی دریایی در میان همه مناطق ایران و کشورهای همسایه از جمله خاویار، در این استان مورد بهره برداری واقع می‌شود، همچنین، صنعت گردشگری، که هر ساله بیش از دوازده میلیون مسافر از مازندران دیدن می‌کنند.
نام مازندران [ویرایش]

برخی ریشه نام مازندران را آمیخته‌ای از ماز به معنی بزرگ و نیز میانه، ایندیرا و ان پس وند مکان دانسته‌اند و در نتیجه عبارت «مازیندیران» را به معنی جایگاه دیو بزرگ، ایندیرا می‌دانند. گواه آن را هم شاهنامه دانسته‌اند که در آن از مازندران به عنوان جایگاه دیو سفید نام برده‌است و نیز ایندیرا را کوهی دانسته‌است در میانه این سرزمین. بر پایه همین موضوع ملک الشعراء بهار بیت زیر را سروده‌است:
ای دیو سپید پای در بند ای گنبد گیتی ای دماوند
از سیم به سر یکی کله‌خود زآهن به میان یکی کمربند
تا چشم بشر نبیندت روی بنگفته به ابر چهر دلبند
با شیر سپهر بسته پیمان با اختر سعد کرده پیوند
چون گشت زمین ز جور گردون سرد و سیه و خموش و آوند
بنواخت ز خشم بر فلک مشت آن مشت تویی تو ای دماوند

نام کهن و اصلی مازندران تبرستان است که در واقع تپورستان بوده و علت نامگذاری آن وجود قوم؛ البی که درآن وجود دارد به نام قوم تپور می‌باشد که از شهر بایل تا شهر گرگان امتداد دارد و مرکز آنها ساری (در منابع یونانی زادراکارتا) بود. از اقوام دیگر مازندران قوم آمارد است که از آمل تا تنکابن وقوم کادوس از تنکابن تا رامسر هستند. برخی نام مازندران را به شکل ماز + اندر + آن می‌دانند. ماز در زبان مازندرانی به زنبورعسل گفته می‌شود و کسانی که این ریشه یابی را پذیرفته‌اند معنای مازندران را «جایی که زنبورعسل در آن هست» می‌دانند. عده‌ای نیز به این دلیل که سابقا این سرزمین مملو از گوزن بوده و مازن نیز به معنای گوزن بوده و از طرفی دران را نیز به معنای درندگان می‌باشد اینطور استنباط کرده‌اند که دران به معنای درنده کنایه از ببر مازندران است وچون این سرزمین در گذشته مملو گوزن و ببر بوده مردم آن سرزمین را به این نام خواندند مازندران کنونی در درازای تاریخ، شاهد وقایع و اتفاقات فراوان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بوده‌است. در اهمیت سرگذشت وقایع تاریخی این استان، کافی است که گفته شود هیچ یک از مناطق ایران به اندازه این سرزمین، شاهد رویدادهای تاریخی نبوده‌است.

به همین سبب است که نویسندگان و مورخان ایرانی و خارجی، فراز و نشیب‌های تاریخی این سرزمین را در کتاب‌هایی به رشته تحریر در آورده‌اند. از آثار نویسندگان روسی درباره مازندران، تاریخ مازندران و استرآباد تالیف رابینو، و از آثار نویسندگان مازندرانی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران تالیف میر ظهیرالدین مرعشی، و از آثار نویسندگان ایرانی، تاریخ تبرستان به کوشش اردشیر برزگر و مازندران از قدیم‌ترین ایام تا به امروز، نوشته دکتر محمد مشکور را می‌توان نام برد. اما این که نام مازندران از چه زمانی در این سرزمین متداول شد اختلاف نظر وجود دارد. بعضی از مورخان معتقدند از زمان ابن اسفندیار و یاقوت، بجای هیرکانیا کلمه مازندران بکار برده شده‌است عده‌ای هم تاریخ بکارگیری واژهٔ مازندران را از سده چهارم هجری قمری به بعد می‌دانند.