نگاهی گزرا به مازندران کهن

دیدگاه خود را اینجا بیان کنید تا از پیشنهادات و انتقاداتتان استفاده کنیم.


(مدیریت وبسایت مازندران بام ایران)



نگاهی گزرا به مازندران کهن



استان‌ مازندران‌ ۶۴۵۴۶ کیلومتر مربع‌ مساحت‌ دارد و از این‌ نظر یازدهمین‌ استان‌ ایران‌ است‌. براساس‌آخرین‌ تقسیمات‌ سیاسی‌ و اداری‌ در سال‌ ۱۳۷۵، شهرستان‌های‌ استان‌ مازندران‌ عبارت‌اند از: بهشهر، ساری‌، قائم‌شهر، بابل‌، بابلسر، آمل‌، نور، تنکابن‌، رامسر، محمودآباد، نکا، چالوس‌، نوشهر و سوادکوه‌. شهرستان‌ ساری‌ مرکز استان‌ مازندران‌ است‌. دریای‌ مازندران‌ (خزر) در شمال‌، استان‌ تهران‌ و سمنان‌ در جنوب‌ و استان‌های‌ گیلان ‌و گلستان‌ به‌ ترتیب‌ در غرب‌ و شرق‌ استان‌ مازندران‌ قرار گرفته‌اند. 

استان‌ مازندران‌ از نظر طبیعی‌ به‌ دو قسمت‌ جلگه‌ ساحلی‌ و کوهستانی‌ تقسیم‌ می‌شود. رشته‌ کوههای‌ البرزمانند دیواری‌ مرتفع‌ نوار ساحلی‌ و جلگه‌ای‌ کناره‌ای‌ دریای‌ خزر را محصور کرده‌ است‌. در اثر نسیم‌ مداوم‌ دریا و بادهای‌ محلی‌ در سواحل‌ جنوبی‌ و شرقی‌ دریای‌ خزر، تپه‌های‌ ماسه‌ای‌ تشکیل‌ شده‌ و سدی‌ طبیعی‌ و کم‌ ارتفاع‌بین‌ دریا و جلگه‌ پدید آمده‌ است‌.


جمعیت استان

این‌ استان‌ در سال‌ ۱۳۷۵، حدود ۲۲۰۶۸۰۰ نفر جمعیّت‌ داشته‌ است‌ که‌ از این‌ تعداد حدود ۴۶ درصد درنقاط‌ شهری‌ و ۵۴ درصد در نقاط‌ روستایی‌ سکونت‌ داشته‌اند. 


تاریخ و فرهنگ

درباره‌ تاریخ‌ باستانی‌ استان‌ مازندران‌ اطلاع‌ زیادی‌ در دست‌ نیست‌ و اساساً وضعیت‌ اقلیمی‌ مانع‌ ماندگاری‌ ابنیه‌و آثار تاریخی‌ شده‌ است‌. در جلگه‌های‌ ساحلی‌ مازندران‌ آثار معتبری‌ از ادوار قبل‌ از اسلام‌ به‌ دست‌ نیامده‌ وحتی‌ از شهرهای‌ معتبر صدر اسلام‌ هم‌ به‌ جز آمل‌، ساری‌ و لاهیجان‌ یادگاری‌ به‌ جانمانده‌ است‌.
بعد از غلبه‌ آریایی‌ها و مهاجرت‌ بومیان‌، ساکنان‌ جدید پس‌ از مدّتها زیر فرمان‌ هخامنشیان‌ قرار گرفتند. درسال‌ ۳۰ هجری‌ قمری‌، در زمان‌ خلافت‌ عثمان‌، «سعدبن‌ عاص‌» حاکم‌ کوفه‌ سواحل‌ طبرستان‌، رویان‌ و دماوند رابه‌ تصرف‌ خود در آورد. در زمان‌ خلافت‌ ابوجعفر منصور (۱۵۸ - ۱۳۶ ه.ق‌) دوّمین‌ خلیفه‌ عباسی‌، مردم‌طبرستان‌ برای‌ چندین‌ بار سر به‌ شورش‌ برداشتند. سرانجام‌ در سال‌ ۱۶۷ هجری‌ قمری‌ ونداد هرمز سلسله‌مستقلی‌ در طبرستان‌ تأسیس‌ کرد. در سال‌ ۴۲۶ هجری‌ قمری‌، سلطان‌ مسعود غزنوی‌ از طریق‌ گرگان‌ واردطبرستان‌ شد و صدمات‌ فراوانی‌ به‌ آن‌ سامان‌ وارد آورد. 
در سال‌ ۶۰۶ هجری‌ قمری‌ طبرستان‌ به‌ دست‌ سلطان‌ محمّد خوارزمشاه‌ تصرف‌ شد. سپس‌ مغولان‌ بر این‌ناحیه‌ حکومت‌ کردند و سرانجام‌ توسط‌ تیموریان‌ بساط‌ حکمرانی‌ آنان‌ برچیده‌ شد. بعد از درگذشت‌ امیر تیمور،سادات‌ مرعشی‌ (۸۵۰ - ۸۰۷ ه.ق‌) به‌ مازندران‌ برگشتند و بعنوان‌ امیران‌ باجگزار این‌ نواحی‌ سلطنت‌ کردند ودر زمان‌ سلطنت‌ شاه‌ عباس‌ اوّل‌ بطور کلی‌ قدرت‌ سادات‌ مرعشی‌ از بین‌ رفت‌.
با برچیده‌ شدن‌ بساط‌ حکمرانی‌ حکومت‌ ملوک‌ الطوایفی‌ طبرستان‌ که‌ تا سال‌ ۱۰۰۶ هجری‌ قمری‌ ادامه‌داشت‌، امنیت‌ این‌ منطقه‌ به‌ وسیله‌ شاه‌ عباس‌ اوّل‌ و سلاطین‌ بعدی‌ سلسله‌ صفوی‌ تأمین‌ گردید.
در زمان‌ نادر شاه‌ برای‌ مقابله‌ با دشمنان‌، به‌ ویژه‌ دشمنان‌ شمالی‌ و روس‌ها، در مازندران‌ یک‌ کارخانه‌ کشتی‌سازی‌ دایر گردید. در زمان‌ فتحعلی‌ شاه‌ قاجار، به‌ منطقه‌ سرسبز و دل‌انگیز مازندران‌، به‌ عنوان‌ یک‌ منطقه‌استراحتی‌ - تفریحی‌ توجه‌ گردید. در زمان‌ سلطنت‌ پهلوی‌ منطقه‌ مازندران‌ مانند سایر مناطق‌ کشور از راه‌های‌ارتباطی‌ برخوردار شد. شرایط‌ مناسب‌ محیطی‌ و آب‌ و هوای‌ معتدل‌، چشم‌اندازهای‌ زیبای‌ طبیعی‌ و نزدیکی‌ آن‌به‌ تهران‌ این‌ استان‌ را به‌ محل‌ استراحت‌ و تفریح‌ بخش‌ اعظم‌ مردم‌ کشور درآورده‌ است‌.
استان‌ مازندران‌ علاوه‌ بر مردم‌ بومی‌، اقلیت‌های‌ بلوچ‌، ترک‌، کرد، لر، افغان‌، گرجی‌ و ارمنی‌ را نیز در خودجای‌ داده‌ است‌ که‌ هنوز کاملاً با اکثریت‌ محلی‌ ترکیب‌ نشده‌ و بسیاری‌ از خصایص‌ قومی‌ و فرهنگی‌ خود را حفظ‌کرده‌اند. از جمله‌ بعضی‌ تیره‌های‌ ترک‌ که‌ در قرون‌ گذشته‌ به‌ منظور جلوگیری‌ از هجوم‌ ترکمن‌ها به‌ این‌ نواحی‌کوچانیده‌ شده‌اند، هم‌ اکنون‌ در مازندران‌ حضور دارند.
زبان‌ طبری‌ یا مازندرانی‌، بازمانده‌ زبان‌ ایرانیان‌ قدیم‌ (پارسی‌ میانه‌) است‌ که‌ دیرتر و کمتر از سایر زبان‌هاتحت‌ تأثیر زبان‌های‌ بیگانه‌ای‌ چون‌ مغول‌، عربی‌ و تاتاری‌ قرار گرفته‌ است‌. زبان‌ مازندرانی‌ با لهجه‌های‌ مختلف‌در تمامی‌ نواحی‌ استان‌ متداول‌ است‌. ادبیات‌ فولک‌ مردم‌ استان‌ مازندران‌ بسیار غنی‌ و جالب‌ توجه‌ است‌.دانشمندان‌ و شاعران‌ مشهوری‌ از این‌ استان‌ برخاسته‌اند که‌ از آن‌ میان‌ به‌ نیما شاعر معروف‌ معاصر ایران‌ و مازندران‌ می‌توان‌ اشاره‌ کرد. 


آب و هوا

طبیعت‌ استان‌ مازندران‌ تحت‌ تأثیر عرض‌ جغرافیایی‌، سلسله‌ جبال‌ البرز، ارتفاع‌ از سطح‌ دریا، دوری‌ و نزدیکی‌ به‌ دریا، بیابان‌های‌ جنوبی‌ ترکمنستان‌، وزش‌ بادهای‌ محلی‌ و ناحیه‌ای‌ و پوشش‌ گیاهی‌ و جنگلی‌ قراردارد. به‌ همین‌ جهت‌ آب‌ و هوای‌ مازندران‌ در کانون‌های‌ مختلف‌ جغرافیایی‌ متفاوت‌ و گوناگون‌ است‌ و انواع‌ آن‌عبارتند از: آب‌ و هوای‌ معتدل‌ خزری‌، که‌ تابستان‌های‌ گرم‌ و مرطوب‌ و زمستان‌های‌ معتدل‌ و مرطوب‌ دارد. آب‌ وهوای‌ معتدل‌ کوهستانی‌، که‌ زمستان‌های‌ سرد با یخبندان‌ و تابستان‌های‌ معتدل‌ و کوتاه‌ دارد. آب‌ و هوای‌ سردکوهستانی‌، که‌ یخبندان‌های‌ طولانی‌ و زمستان‌های‌ سرد و تابستان‌های‌ کوتاه‌ و خنک‌ دارد. ریزش‌های‌ جوی نواحی‌ کوهستانی‌ غالباً به‌ صورت‌ برف‌ است‌ که‌ تا اواسط‌ دوره‌ گرما نیز دوام‌ می‌آورد.


صنایع‌ دستی‌ و سوغاتی‌ها

عمده‌ترین‌ صنایع‌ دستی‌ استان‌ مازندران‌ عبارتند از: قالی‌ بافی‌، گلیم‌ بافی‌، ابریشم‌بافی‌، پارچه‌ بافی‌، زیلو، جاجیم‌ بافی‌، ظروف‌ سفالی‌، ظروف‌ و مجسمه‌های‌ چوبی‌، نمد بافی‌ و... که‌ در سراسرمازندران‌ به‌ ویژه‌ در نواحی‌ جنگلی‌ تولید و به‌ بازار عرضه‌ می‌شوند.
در میان‌ صنایع‌ دستی‌ استان‌ مازندران‌، روسری‌ و لباس‌های‌ ابریشمی‌، نمد و محصولات‌ حصیری‌ و چوبی‌معروفیت‌ بیشتری‌ دارند و به‌ عنوان‌ سوغاتی‌ مورد توجه‌ سیاحان‌ داخلی‌ و خارجی‌ قرار می‌گیرند. محصولات‌صنایع‌ دستی‌ معمولاً در قسمت‌های‌ ورودی‌ و خروجی‌ شهرهای‌ استان‌ عرضه‌ می‌شود و منظره‌ جالبی‌ را به‌وجود می‌آورد.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد